Jamita Evangelium Minggu XII Dung Trinitatis Tanggakl. 19 Agustus 2018
1
Musa 17: 15-27
Uli
ni na sauduran
Dua
ari dung sude hita rakyat Indonesia na mansai marragam rap mapestahon Hari
Ulang Tahun Kemerdekaan Republik Indonesia na pa-73-hon di tgl 17 Agustus 2018
i, na dibasabasahon Debata tu hita manumpahi hasadaon ni angka pejuang martondi
sauduran mangalo penjajah, sadari on dienet gabe jamita di tongatonga ni
hurianta sian 1 Musa 17: 15-27, laho lam manosoi hita asa di ngolu hakristenon
di Indonesia on dohot hita, molo so boi di garis
depan, panumpahi di angka usaha na pasadasadahon bangsonta, asa boi hita
pasidingkon na masa di angka bangso na asing, i ma bangso na sada gabe
marbolatbolat isara di Syria lima taon parpudi on, alai baliksa magodang gabe
sada bangso nab alga na sada, tigor, maju jala sejahtera. Ndang sioloonta soara na songon dia pe i gogo
nang uli na naeng mangunjuni hita gabe bangso na so rap sauduran dohot gabe
bangso na so mandai hinauli ni na rap sauduran di jabu, masyarakat, ulaon,
bangso nang huria. Situmpahanta do angka usaha na metmet sahat tu na balga na
pauliuli pardalanan ni bangsonta na rap sauduran.
2. Molo
tapamanat tangkas angka ayat i, tung nalnal
do dipatuduhon panurat ni turpuk i na ndang
marimbar disarihon Debata do pinompar ni si Abraham sian si Sara dohot si
Hagar.
a. Nian
di turpuk i ndang dope marpinompari ianggo si Abraham, alai nunga dibagabagahon Debata sandiri na
parroon ni Debata ma sian parsaripeonna dohot si Sara angka bangso dohot angka
raja (ayat 16) jala sian anakna si Ishak do ihoton ni Debata parpadanan na
manongtong i (ayat 21).
b. Jala
sian pinompar ni si Abraham sian si Hagar, i ma Ishmael, paroon ni Debata ma
torop pinompar, pola gabe ama ni sampulu dua anak ni raja si Ishmael. Laos patubuon
ni Debata ma sian nasida sada bangso na balga (ayat 19-20).
Siala
ni i do umbahen na ndang holan si Ishamel dijangkon jala disarihon si Abraham
di jabuna, alai dohot do angka na tubu di bagasna dohot na tinuhorna sian
bangso na leban. Sudena i dibagabagahon Debata uju marumur 13 taon si Ishmael,
jala 99 taon si Abraham. (ayat 23-25).
3. Siala
ni i, molo tapamanat ayat 15-27 i boi do tabuat sada kepastian na mandok na atik pe nunga marumur 13 taon si Ishamel hape pasupasu tu si Hagar marrumangkon
bagabaga dope, ianggo panarihonon ni Debata di pinompar ni si Abraham sian si Sara
dohot sian si Hagar ndang marimbar. Pinompar ni duansa gabe torop, atik pe sian
pinompar na sian si Sara bahat na gabe raja ni bahat bangso, jala pinomparna sian si Sara adong do angka anak ni
raja jala holan sada do didok harajaon
na tubu sian pomparanna sian si Sara. Sude nasida disunat, songon tanda na
tangkas na sada parsaoran, sada saripe do nasida (ayat 23-27). Atik pe songon
i, asa adong kepastian, na tubu sian si Sara do, i ma dohot si Ishak do Debata
muse marpadan ro di salelengna.
Siala
ni i do gabe dibahen gabe tema ni minggunta i ma sada pernyataan
: Uli do na sauduran. Topik jamita na songon i, nunga hatop mangorai
hita mamboat tona ni jamita on na diskriminatif,
na mandok mardingkan do Debata, manang na pro
si Ishak manang pro si Ishmael hita
na manjahasa, pro Hajahudion dohot Hakristenon, manang pro Islam, pro bangso
Israel dohot bangso na so Israel (Arab, Palestina dst), pro angka bangso na
Kristen manang pro angka bangso na so Kristen. Baliksa, hinauli ni na sauduron
do na tinonahon ni turpuk on, marhite na mangondolhon Hadebataon Sitolisada i
na so mardingkan, alai mamasumasu ganup jala sandok bangso.
4. Boasa
gabe i ondolan ni jamita di minggunta sadarion? Boi marragam do dapot rohanta:
Parjolo, siala nunga
tung leleng situtu ndang sauduran angka pinompar ni si Abraham, pinompar
pardagingon dohot pinompar partondion. Panghorhonna, jumotjotan gabe inganan
parporangan Timur Tengah, narobi nang sahat tu tingki on, ndang holan ala ni
angka parhuaso na ro sian bagas dohot duru ni angka bangso pinompar ni si
Abraham disi, alai dohot siala ni parmusuon di bagasan roha, pingkiran nang
ateate nasida sandiri. Songon i do tong
na masa di angka pomparan ni si Abraham di ruhut partondion. Sai martongtang do
parugamo Jahudi, Kristen nang Islam (Napaduahon parjolo i ma pomparan
haporseaon na ro sian si Sara, i ma si Ishak, napatoluhon pomparan na ro sian
si Hagar, i ma si Ishmael). Adong porang
Salib. Adong kebencian maradophon
angka bangso na ruhut-ruhut ni habangsoonna, di uhum dohot di moralitas,
marojahan tu Hajahudion manang Hakristenon.
Gariada,
tar miduk do angka peneliti sejarah na mandok dohot do parasingon parugamoon/haporseaon di angka pinomparna i gabe sibonsiri bahat
angka parporangan di angka bangso di portibion. Ndang
apala sibonsiri na umbalga jala na jumotjot, alai sai adong dais.
Kepentingan ekonomi dohot politik do jumotjot sibonsiri angka porang dohot
partontangan. Alai boi do dipangke panghilalaan
haporseaon pasauthon dohot pajebuhon porang di angka bangso di portibion. Siala
ni i do di angka panghataion parugamoon di portibion di hira hampir opat pulu taon parpudion nunga
bahat angka usaha-usaha padamehon Negara Israel dohot angka negara-negara Arab,
jala bahat angka usaha-usaha na mangoroi parbolatbolaton dohot partongtangan di
angka parugamo Islam dohot Kristen, songon i nang di tongatonga ni parugamo na
asing. Angka usaha padamehon i lam doras nuaeng siala sampulu lima taon
parpudion nunga ro sibonsiri na imbaru na mangunjuni torop jolma asa marsoal
dohot martongtang parugamo Islam dohot Kristen, i ma na lam bahat jolma na
manghalomohon ektrimisme ugamo songon i nang ketidaktoleranan. Rumang nion na tumangkas tarida dipatuduhon angka
na gabe ruas nang panumpahi ni negara ISIS na so dung diungku angka bangso di
portibion hajongjonganna.
Boi
masajala sai masa songon i, atik pe dos
do Debata ni si Si Abraham dohot si Sara na umpompar si Ishak, parugamo Jahudi, dohot naumpompar
Jesus dohot angka apostelNa nang siihuthon Ibana, dohot Debata ni si Abraham
dohot si Hagar na umpompar si Ishamel.
Angka hata ni Debata na manosoi nasida asi rap sauduran, asa mardame,
asa masihaholongan ndang ditangihon dohot dihangoluhon. Aut sauduran nasida,
nunga boi pasupasu nilehon ni Debata tu nasida marhite miak nunga boi mambahen
angka negara-negara na ummaju jola ummora sian saluhut nasida.
Ala
ndang rade nasida marnida hinauli ni na sauduran, ba gabe sai manongtong ma
Timur Tengah gabe inganan parporangan na so marnamontok. Ndang binoto be sadia
godang jolma naung mate siala ni angka porang na sai masa sian partingkian
andorang so Kristus sahat tu tingki on.
Paduahon,
ala ndang holan di tongatonga ni angka bangso na di Timur Tengah, masa
parbolatbolaton di angka bangso na di portibion. Di gumodangan angka negara di
benua Afrika pe bahat dope na so rade manangihon hinaringkot ni na rap sauduran
i di pelaksanaanna, atik pe nunga
dipajongjong Hasadaon ni Negara-negara Afrika. Ndang tuk dope nasida sude
mangolu di bagasan dame. Sai masa dope porang di manang piga negara di Afrika,
porang saudara dohot ketegangan antar negara, na mambahen bahat ingkon mengungsi, bahat ingkon mate
anturaparon, tarlumobi dakdanak nang boruboru, siala ni sahit malaria, HIV
dohot AIDS, porang, kekeringan, gagal panen, siala ndang adong aek inumon
ni rakyat, bahat gabe jumempek ngolu ni jolma. Binege ndang holan siala ni
partontangan di tongatonga ni angka bangso Afrika i masa angka i, alai dohot do
angka na jahat di duru ni Afrika na sai mangatur parbolatbolaton sian duru ni
Afrika. Gabe mamora nasida sian parbolatbolaton dohot parporangan i.
Patoluhon,
ala di tongatonganta bangso Indonesia ala tongon taadopi tondi parbolatbolaton,
segregasionalisme siala ni SARA, gariada nunga masuk tondi radikalisme ekstrim, intoleranisme, na ingkon aloonta dohot
aloon ni NKRI songon sada bangso. Ai sadihari ndang rap sauduran hita bangso
Indonesia na marragam latar belakang on, migor puntar ma Negara Kesatuan
Republik Indonesia on. Boi masa ma tu ngolu ni bangsonta na masa di SIRIA. Di
partingkian si songon on, ndang nunga salpu tingkina martondi marbolatbola.
Nunga ro tingkina muse martondi rap sauduran, ndang holan di hata, alai di na
rap mandai hatigoran na mardosdos, na merata.
Paopathon,
ala atik pe nunga ingkon ummura nian rap sauduran angka bangso di portibion
niurupon ni jaringan internet na mansai hatop jala mansai hatauonna manimpan
data,nab oi pasadahon jolma, mambahen jolma rap sauduran patupa angka na
denggan tu ngolu ni jolma nang pasidingkon angka mara tu portibinta na sdaon, alai siala ni penyalahgunaan ni media sosial
gabe lam godang do na marhansit ni roha ala ni fitnah dohot barita hoax. Di
Indonesia on boi barani halak patupa persekusi
tu donganna siala ndang dos pingkiranna. Siala ni i gabe mura marbolat rakyat,
na terdidik dohot na so terdidik situtu dope, na mora dohot na
pogos pe tahe. Di partingkian si songon i, nunga tingkina mamaritahon angka
barita taringot tu hinauli ni na rap sauduran i, alo ni hinajorbut ni na so rap
sauduran i.
Palimahon,
ala di tongatonga ni pardongan saripeon ni angka na porsea i nuaeng on, siala
ni hatimboon ni parbinotoan ni jolma, gabe muraura do nuaeng tubu ketegangan, konflik na metmet, sahat tu
konflik nab alga di tongatonga ni pardongan saripeon. Gabe lam tamba do torop ni keluarga na mangadopi parungkilon
parsirangan, ala muraura mardongan dohot angka na so sidonganon. Masa i ndang
holan di angka keluarga na naung godang mangagllang sira, alai dohot do na
imbaru dipungka dope. Di partingkian sisongon on, nunga ro tingkina manghatahon
hinauli ni na rap sauduran, mangorui panghataion taringot tu hinajorbut ni na
so sauduran.
5.Siala
ni i ma gabe ingkon manghuling Debata tu tongatonganta halak Kristen Batak
marhite na mamariateatehon uli ni roha ni Debata na pinaandarna tu si Abraham
taringot tu masa depan ni pinomparna
sian si Sara dohot sian si Hagar, di na tangkas tarida adong ketegangan di parsaoran
ni si Sara dohot si Hagar, dua Ina ni
dua bangso di portibion.
Dia
ma siparateatehononta di hat ani Debata tu si Abraham i taringot tu ketegangan i? I ma: Ndang ketegangan i sandiri, na sai adong dais
tu hajolmaon, na so tarpasiding jolma, i ma kepentingan-kepentingan
ni diri, pinompar, bangso sandiri. Alai na diondolhon hat ani Debata tu si
Abraham i ma: SANGKAP MAMASUMASU duansa
bangso pinompar ni si Abraham sian duansa Ina. Tigor do Debata di pansagihonon ni sangkap
pasupasu i, asa marpos ni roha nasida tu Debata. Tu si SARA na so marpinompari
dope, dibagabagahon Debata do na pasupasuonna ibana, na lehononna anak tu
ibana, jala gabe Ina ni bahat bangso.
Ndang holan i, bahat ma raja ni angka bangso tubu sian angka pinomparna. Jala patupaon ni Debata do i marhite tanda
halongangan, ai nunga marumur 90 taon si Sara jala 99 taon si Abraham. Tu si Hagar na naung mardakdanak marumur 13
taon, i ma si Ishmael, alai na so dos posisi
sosialna tu si Sara maradophon si Abraham, i ma na hatobanna do si Hagar, tong do disangkapi Debata pasupasu na balga
tu si Hagar, songon alus ni Debata tu tangiang ni si Abraham, i ma: Nunga
dipasupasu Debata si Ishmael, jala sian si Ishmael patubuon ni Debata ma
sampulu dua angka pangeran, anak ni
raja, jala pabangkitonna ma sada bangso sian ibana, i ma bangso na taboto muse
bangso Arab. Alai tong do diputushon Debata sian duansa dakdanak i, Ishak dohot
Ishmael, ise na gabe anak panggoaran di si Abraham, jala dohot ise Debata muse
patupa parpadanan na manongtong: i ma si Ishak. I pe, di pardalanan ni ngolu ni
pomparan ni si Ishmael, marhite panurirang
Muhammad, tubu do tong sada parugamo na porsea na manomba Debata ni si Abraham
i do nasida.
Sian
i idaonta, dihasiholi, disangkapi jala
dipasaut Debata do tu nasida na denggan, pasupasu, unang adong angka
pangiburuon di tongatonga nasida.
6.
Siala ni i, barita nauli sian 1 Musa 17: 15-27 on, manjouhon tu hita asa patupa
na mangihut on:
Parjolo, marnida
sangkap ni Debata na uli tu ganup angka pinompar ni jolma di portibion, manang
dia pe latar belakangna. Tutu marragam do hita on. Jala jotjot ndang tuk hita
jolma manghalashon keberagaman i.
Alai ala positif do roha ni Debata
marnida ganup, gariada disangkapi Ibana do mamasumasu ganup, ndang holan angka
pinompar ni si Abraham di pamatang (Israel dohot angka bangso Arab) nang di
partondion (ugamo Jahudi, Hakristenon, Islam = ugamo Abrahamais), alai dohot do ganup bangso di portibion di
pamatang (angka bangso asing sian Israel dohot bangso-bangso Arab), nang di
partondion (angka parugamo asing sian ugamo Abrahamais
na tolu i) ingkon sangkap ni Debata na uli jala na mamasumasu i do
siihuthononta. Ingkon i do na manogunogu
hita di na marnida angka donganta jolma na adong di duru ni dirinta sandiri. Ganup do sihobasanta, ndang marimbar. Songon
naposo ni Debata manghaholongi ganup jolma ingkon marojahan tu sangkap ni
Debata na uli, na mamasumasu i do na gabe prinsip,
dohot jangkar di hita. Ndang jadi
hita meret sian prinsip i. Tarlumobi tatiop do ajar ni Tuhanta Jesus:
Manghaholongi dongan jolma. Ndang jadi hita meret sian jangkar i, unang olo
hita diluahon galumbang laut partontangan ni jolma hita on.
Di
angka naung pinaimbaru ni Debata marhite mudar ni Jesus Kristus nunga ingkon
tuk marnida na so marimba Gorik dohot Jahudi, na marsunat dohot na so marsunat,
bangso na leban dohot na so maju dope, hatoban manang anak mata (Kolosse 3:
11). Ndang loason be pamolatmolaton hajolmaon mangatur parsaoranta dohot nasida
(Gal 3: 26-28). Solukhonon ni angka
naung pinillit ni Debata, angka na badia jala hinaholonganNa i parasi ni rohaon
situtu, habasaron, haserepon, lambok dohot lambas ni roha (Kolosse 3: 12).
Paduahon,
nunga ro tingkina hita halak Kristen Batak, mangagohon angka pamerengion dohot
pambahenan na diskriminatif di
partondion, pamingkirionta, maradophon angka na so sahaporseaon, na so sa
marga, na so sa houm, na so saugamo, na so sa-Parpol, dohot na so sapilihan politik.
Patoluhon,
ala jolma na boi tarunjun meret muse tu parange ni jolma na robi dope hita,
ingkon tongtong ma tatangiangkon tu Tuhanta, asa ditogutogu Ibana hita tiroan
dohot pargogion ni TondiNa di na mangagohon angka pamingkiron dohot parange
na diskriminatif maradophon angka
donganta jolma i. Ai sian dirinta sandiri, jotjot ndang tuk hita patupahon i.
Ingkon mardonganhon paniroion dohot pamargogoion ni Tondi ni Tuhanta i do hita
mangulahon i.
Paopathon,
molo tasulingkiti tu sejarah ni pardalanan ni ngolunta sandiri, sian na uju
metmet hita sahat tu nuaeng, na jotjot do hape hita saleleng on marpamingkirion, marhata, marpamerengion na
diskriminatif, pola tadok ia Debata na sasada i holan manarihon hita do, marimbar
do holongna tu hita sian tu angka na asing, nunga tingkina hita di jolo ni
Tuhanta muba. Dung songon i pe asa tarbahen hita di jabu, di inganan ulaonta,
di parsaoranta tarbahen hita manulak angka pamingkirion dohot parange na diskriminatif.
Palimahon,
nunga sahat tingkina di hita ndang holan manguduti sambing, alai ruminggas jala
tumogu , jala, molo tuk manang intap ni gogonta, gabe sinonang di ngolu na mamarangehon
hinaringkot ni na marhangoluan na sai sauduran i, di bagasta, di ulaonta, di
masyarakat, di tongatonga ni bangsonta i, siala hinauli ni i, ai i do soar ani
Debata sinurathon ni Raja Daud di Psalmen 133: 1-3 i, ai marhite i do tuat
angka pasupasu na uli sian Debata tu ngolunta. Jala i do tong tangiang ni
Tuhanta Jesus maradophon angka siseanNa, i ma asa sada nasida songon Ibana na
sada dohot AmaNa, asa porsea portibion na tinongos ni AmaNa i do Ibana tu
portibion mamboan haluaon, dohot ma haluaon sian parmusuon di portibion,
parmusuon sama jolma dohot parmusuon ni Debata maradophon jolma. Di tongatonga ni bangsonta, di partingkian na
lam hehe tondi parbolatbolaton,
ingkon do lam fokus hita mangajarhon
dohot manghangoluhon hinauli ni na rap sauduran i. Tapungka ma i di bagasta
nang di parsaoran parhuriaonta.
Pdt Dr. Robinson Butarbutar
Parsameanta, STT-HKBP.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar