Jamita Evangelium Minggu Epiphanias, 6 Januari 2019
MANGOLU DI BAGASAN LOMO NI ROHA NANG SANGKAP NI DEBATA
(Jakobus 4: 13-17)
Di hita halak Kristen Batak, di ujung taon Romawi na
buruk dohot di bona ni taon Romawi na imbaru, sai marpungu do ganup keluarga
besar laho martangiang, masisesaan dosa na diula di taon na buruk, masipodaan dohot
masipaboan sangkap tu jolo, huhut manangiangkonsa. Mangihuthon pengalaman empiris, hira tung margogo do
tangiang ni angka na porsea i tu ngolu nasida di bona ni taon na imbaru i.
Siala ni i do umbahen na sai tahasiholi patupahon i.
Sadarion, apala onom ari di bona ni taon 2019, uju
ganup hita manangkapi angka rencana ni
ngolu nang angka usahanta di taon 2019 on, dipangkulingi Debata hita marhite
hataNa asa di na manangkapi dohot manangiangkon angka sangkap na ulinta i, unang
tapadao alai tapahombar ma dirinta nang sangkapta sian sangkap ni Debata na uli tu hajolmaon
dohot tu nasa na adong. Gariada dipangido tu hita asa mangolu jala
mangula hita di bagasan sangkap ni Debata na uli tu hajolmaon nang isi ni
portibi on. Tarbahen hita do i, ala – songon nidok ni hataNa di Filippi 2:
13,- “Ai diula Debata do di bagasan hamu giot ni roha nang ulaon saut,
mangihuthon lomo ni rohaNa.” Mangula do Debata di bagasan jala marhite ngolunta
patupahon sangkapNa. Ai marhite na songon i do boi hita rap dohot apostel
Paulus (Rom 14: 7-8) mangauhon impola ni hadirionta naung tinobusNa mansai arga i, “Ai ganup hita ndang
mangolu di dirinta, jala laos ganup hita ndang mate di dirinta. Ai ia mangolu
pe hita mangolu di Tuhan i do, jala mate hita mate di Tuhan i do. Asa mangolu
manang mate pe hita, tong do di Tuhan i hita.” Songon i hita mamereng dirinta
ala nang panodoionna tu hita halak Kristen Batak gabe AnakNa saurdot tu na
hinalomohonNa do (Epesus 1: 5), atik pe
pardosa hian do hita, na so parjambar
hian gabe parjambar di Kristus, na dao
hian gabe jonok tu ibana pinajonok ni mudarNa i (Epesus 2: 11-15, 19),
asa marulaon na denggan hita (Epesus 2: 10). I ma imbar ni ngolu ni na naung
pinarpunahon ni Kristus Jesus sian na so pinarpunahonNa. Ingkon sai tapahombar do ngolu, sangkap nang ulaonta tu
lomo dohot sangkap ni Debata.
Ia hataNa i dienet sian surat Jakobus, i ma surat na
marisihon marragam poda tu angka na porsea di sandok portibion sian bona ni
hatutubu ni Hakristenon sahat tu nuaeng nang tu joloan on. Martua do angka na
porsea na manangihon, mangantusi dohot mangulahon angka poda i. Impola ni angka
poda i mangondolhon sada hamubaon pangantusion
dohot pambahenan partondion ni angka na porsea, ndang be sarombang dohot
pamingkirion ni partingkianta (Rom 12:2). Sada perobahan paradigma (Inggris: paradigm
change), sada hamubaon pangantusion dohot pambahenan partondion do
niondolhonna.
Adong onom hamubaon
pangantusion dohot pambahenan partondion niondolhon ni hat ani Debata di
surat Jakobus i. Sada sian na onom i
do na di Jakobus 4: 13-17 i. Masirainrainan
do onomsa. Denggan do molo taida jo dia
na lima i. Dung i tapangke ma gumodang tingki tu na paonomhon i na mansai ampit
di minggu Epiphanias on, i ma minggu panandaion di hadirion dohot lomo ni roha
ni Debata Sitolusada i di pardalanan ni ngolunta marsadasada dohot marsasahuria
di portibion, di abad pa-21-hon on.
Naparjolo, somalna sai tapasiding do
hadadabunta tu bagasan pangunjunan. Alai hatani Debata mangajarhon martua do halak na manaon di
pangunjunan. I do hataNa, atik pe ndang Debata na mangunjuni hita, alai
pangoloion to elaela jala sangkap-sangkap ni roha do na mambahen madabu hita tu
pangunjunan (1: 12-14). I do hataNa atik pe sialoon do sibolis, jala sipajonohon
do diri tu Debata (4: 7-8). Nda sada paradigm change i, hataNa na mandok na
martua do na manaon di pangunjunan?
Napaduahon, maralo tu hasomalan ni jolma na marnida
donganna jolma marguru tu kondisi dohot
status sosial ni sasahalak -
isara molo antar mora ibana dumenggan do
panabian tusi sian panabian tu na pogos – ia pangajarion ni Debata di surat
Jakobus mandok na so jadi hita marnida bohi maradophon donganta jolma (2:1,
2-10). Nda sada paradigm change non i
di hita nuaeng di Indonesia on na lam segregasionalis,
marnida jolma tu latarbelakang ni
sasahalak, na naung sanga tatinggalhon, naung mangondolhon hinauli ni bhinneka tunggal ika, songn i parheheha
pola lam togu marhembang diskriminasi
politis di 9 propinsi, songon na nidapot ni peneliti LIPI: “Molo ndang
saugamo dohot hita ndang sipilliton nasada an.”
Napatoluhon, somalna mansai lomo do roha ni jolma
manghatai jala tarrimas siala ni bahat sibonsiri, termasuk ala ni stress binahen ni tuntutan ni ngolu. Bahat do
mara na ro tu angka na so mangarajai dilana. Maralo tusi hatani Debata mandok dumenggan
do di ngoluon angka na girgir manangihon, bangkol manghatai dohot bangkol
tarrimas (1: 19, patudos Parjamita 7: 9). Domu tusi do hata bisuk manjagahon
dilanta on: Dirante ma dilana (1: 26).
Di partingkian digital nuaeng, ndang holan semboyan
na mangihut on na dipangke paingothon angka na so boi mangorom
pamanganna, “Pamanganmu do babiatmu,” alai dohot do semboyan on tu angka na so
mangorom jarijarina di partingkian digital
na digohi barita hoax, “Jarijarim
do babiatmu”, ai boi do gabe tu hurungan dongan molo mangalanggar UU Teknologi
Informasi.
Paopathon, tu angka na porsea na humurang patupa pambahenan
na denggan di ngolu, diondolhon hata ni Debata do taringot tu hinaringkot ni
haporseaon na marpangulaon (2: 17). Siala ni i do diajarhon dua na mangihut on
taringot tu ngolu na marhadaulaton. “Ia hadaulaton na ias jala na so marlindang
di roha ni Debata i ma mandulo angka na so marama na so marina nang na mabalu
di haporsuhonnasida” huhut “mangaramoti diri maralohon portibion” (1: 27). Pinsang-pinsang do i tu angka ruas ni huria
protestan na so manggohi ngoluna dohot ulaon na denggan dalanna mandok mauliate
tu Debata na patigor ibana marhite basabasa haporseaon di silang ni Jesus
Kristus na manobus angka dosanta.
Napalimahon, tu angka na ganggu martangiang diajarhon do
na molo martangiang sasahalak ingkon di
bagasan haporseaon do (1:6), ai margogo situtu do tangiang ni partigor (5:16).
Pinsangpinsang do i tu angka na so togu be haporseaonna di gogo ni tangiang
dohot di tangiang pinargogoihon ni Tondi i.
Udut ni na palimahon i do hataNa di Yak 4: 13-17 i.
Mansai ampit do hataNa i tu hita nuaeng na lam marnida hagogoon ni hajolmaon di
Era Revolusi Industri Napaopathon. Di
partingkianta nuaeng nunga gabe hasintongan hata bisuk na mandok hinaringkot ni
perencanaan jauh-jauh hari. Digoari angka na so marbisuk do haotoon molo mangula
marnida di lapik. Ndang adong pangaradeion. Ndang adong perencanaan na denggan. Ndang jadi ndang adong sada perencanaan na
denggan taringot tu aha sidungdungon, dia sipatupaon mandungdung sidungdungon
i, jala songon dia ma dalan (Jaha: strategi)
mandungdungsa. Angka dalan manang strategi na ampit pe nunga ingkon
sipastihonon, atik pe ingkon adong do haradeon paampithon strategy na imbarui tu kondisi na imbaru na tubu di pardalanan ni
tingki.
Na tangkas hata bisuk on do dihaporseai jala
dipatupa hita jolma nuaeng on: “Molo denggan diparade ho saluhut laho
mandungdung sidungdungonmi, ba nunga boi botoonmu hasil na denggan.” Lobi sian
i dope tahe, di tingkinta nuaeng nunga lam margurasa pandapot na mandok songon
on: “Tarbahen jolma i sandiri do mandungdung sidungdungonna, mangadopi
siadopanna, mangatasi angka hamaolon di ngolu ni jolma i marhite hinatimbo ni
angka parbinotoan na marragam i, so pola
ingkon manungkun manang na dihalomohon Debata i manang ndang, so pola
ingkon mangido pangurupion manang lam ma marsigantung tu huaso di duru ni diri
ni jolma i, i ma huaso pangurupion ni Debata. Ndang taharingkothon be campur tangan ni Debata, atik pe adong
do Debata. Hajagoon ni jolma boi mangatur.
Di partingkian ni panurat surat Jakobus nunga tubu
tong pamingkirion na songon i. I do na andar di Jakobus 4: 13: “Sadari on
manang marsogot laho ma hami tu huta adui, asa disi hami sataon martigatiga jala
mangomoomo.” Jolma i manangkapi aha siulaonna, dia sidungdungonna, jala songon
dia manghalashon naung nidungdungna
i. Ndang adong disi huaso nang pangurupion ni Debata. Laos ndang ringkot
paampiton sidungdungon i tu sangkap ni Debata di hajolmaon. Ganup ma manangkapi
saurdot tu sangkap manang sintasintana sandiri. I ma pamingkirion nialo ni hata
ni Debata. Dipauba ma pamingkirion si songon i tu pamingkirion dohot parange
haporseaon na sintong, na imbaru, i ma na tarsurat di ayat 15:
“Singkat ni i ma nian dohononmuna: ‘Molo na lomo roha ni Tuhan i,
mangolu ma hami, jala bahenonnami ma on dohot an’” (4: 15).
Adong dua na hinangkam ni nayat 15 on.
Naparjolo, mandok na ganup manangkapi sada siulaon, ganup
mamingkiri dalan na ampit mandungdungsa (Indonesia: strategi), dohot ganup manangkapi dia sidungdungon, laos ganup
mamingkirhon songon dia manghalashon naung tartundung sidungdungon i, ingkon parjolo situtu do pastihononta na
saurdot do angka i tu lomo ni roha ni Tuhan i. Ndang jadi lomolomonta
manangkapi siulaon ni ngolu ni angka
anak ni Tuhan i. Ndang be sangkapsangkapta sandiri sipatupaonta. Ingkon sangkap
ni Debata do. I do imbarta sian sangkap ni na so sioloi Debata Sitolusada naung
manobus hita i. Molo saurdot tu lomo ni roha ni Debata, dipatupa ma i
sadenggandengganna. Molo nunga saurdot i tu lomo ni roha ni Debata ndang jadi
ganggu be rohanta mangulahon i dohot mandungdung i. Unang alang rohanta
mangulahon i. Marhitehite goar ni Tuhan
Jesus ma nasa na taula, di hata nang pambahenan, sian nasa roha songon na tu
Tuhan i, ndang songon na tu jolma (Kolosse 3: 17, 23). Unang ala ndang
marsitutu hita mangulahonsa sadenggandengganna gabe Debata tasalahon uju ndang
saut tardungdung sidungdungon i. Jala molo nunga tardungdung sidungdungon i,
unang ganggu rohanta manghalashon i. Dalan mananda lomo ni roha ni Debata na uli dohot na sun denggan di ganup
partingkian dohot inganan i ma marhite na manguba dohot paimbaruhon pingkiranta
(Rom12:2). Ndang otomatis i masa.
Mansai ringkot do manangiangkonsa asa digohi pantas ni roha hita mananda lomo
ni roha ni Debata, ai ihut tusi do tarbahen hita marparangehon na tama di Tuhan
i, marparbuehon nasa ulaon na denggan (Ida Kolosse 1: 9-10).
Mansai ringkot do hita halak Kristen Batak di taon
2019 on, di na mamonai sude na tasangkapi di ngolunta di ariari na ro manungkunhon sungkunsungkun on: Nunga saurdot
on tu lomo ni roha ni Debata, jala nunga taida di mata ni partondionta na
dihalomohon Debata do na tasangkapi on? Dison do mansai porlu ngolu
partangianganta, ngolu meditasinta i.
Molo ndang dope, ba unang tapatupa i. Talului ma na saurdot tu lomo ni rohaNa.
Alai molo nunga saurdot be tu lomoNa, ba tapangido ma gogo sian Ibana patupahon
i. Tapangido ma pandonganionNa. Tapangido ma bisuk sian Ibana. Tapangido ma
pangurupionNa. Sai na lehononna do i molo tapangido di bagasan haporseaon.
Mansai ringkot do on ndang holan di angka sundut na
omposo na manontuhon dia ma siparsiajaranna dung tamat SMP, SMA di bulan 4 na
ro, dung sidung Kuliah, manang uju mangalului karejo na parjolo manang karejo
na paduahon manang patoluhon manang paopathon, alai mansai ringkot do i nang di
angka sundut na tumua, angka pegawai
nang uluan, angka sijalo ulaon nang
silehon ulaon, angka partani, partigatiga, pardengke, parpinahan, pengusaha,
pamarenta, sijaga keamanan ni rakyat, sipatupa dohot sipanjongjong uhum, na
mangula di negara dohot di swasta, na
mangula di duru ni jabu dohot di bagasan jabu. Sude ma tahe.
Napaduahon, di na manangkapi siulaonta
di bagasan taon on dohot di pardalanan ni ngolunta, taingot ma na sai rade do
Tuhanta pardenggan basa i jouonta parsidohot manumpahi dohot pasauthon na
tasangkapi i. Songon hata ni Buku Endenta No 66:1 i, “Debata Baen Donganmi,
laho mangula ulaonmu, baen Ibana haposanmu, sai paserep rohami. Debata baen
donganmi, Debata baen donganmi.” Unang baliksa, tapangasahon hagogoonta,
hapistaranta. Ai ia hita jolma on, tung beha pe timbo ni hapistaranta, sai
adong do angka na boi dohonon di duru ni hatauonta. Jala di bagasan hatauonta i
sai adong do nang disi hagaleonta. Mansai ringkot do hita manjou, mangaloas
Debatanta Sitolusada i mandongani hita. Lam timbo parbinotoanta dohot hatauon
hajolmaonta, lam timbo do pangunjunan na ro tu hita ndang manjou Debata di ngolunta.
Siala ni i, andorang so mamonai, di na mamonai dohot di na patupa jala dung
mangujungi ulaon mangulahon ulaonta i tongtong ma tapangido jala taelekhon
marhite tangiangta pandonganionNa pasauthon sude (Epesus 6: 18).
Na dua na di ginjang i ma hamubaon pangantusion
partondion nang parange di hita di minggu Epiphanias on, i ma pangantusion na
meret sian na mandok boi do lomolomonta angka na porsea i manangkapi na
tasangkapi tu pangantusion dohot pamabahenan na mandok na ingkon tasulingkiti
do di ulaonta nang di sidungdungonta manang na naung dihalomohon Debata, manang
naung saurdot dohot lomo ni roha ni Debata angka sangkap ni ngolunta i. Angka
sangkapta tu dirinta dohot angka sangkapta tu donganta jolma ingkon do jolo
tasungkunhon sungkunsungkun on: Nunga dihalomohon Debata i manang ndang? Nunga
saurdot i tu lomoNa manang ndang dope? Lomo ni roha ni Debata do suhatsuhatta.
Laos tatulak ma pangantusion na mandok na tarbahen hita do mandungdung sadenggandengganna
na taparsinta dohot na tasangkapi i di ngoluon mangasahon hapistaran dohot
hatauon hajolmaonta. Baliksa sai tajou ma Debata tu ulaon nang sidungdungonta i
asa Ibana na dohot patauhon hita mandungdungsa.
I ma na denggan. Molo ndang taula na denggan na
taboto i di ngolunta, hata ni Tuhanta mandok mardosa do manang ise na umboto na
denggan alai ndang mangulahonsa (Jakobus
4: 17).
Dipasupasu Tuhanta ma hita ganup manangkapi ganup
sintasinta saurdot tu lomo ni roha ni Tuhanta, jala tajou ma Ibana tongtong
patauhon hita mandungdung angka sangkapta na saurdot tu lomo ni rohaNa tu
dirinta nang tu hajolmaon. Amen.
Pdt Dr. Robinson Butarbutar
Sian Parsameanta, STT-HKBP
HP: 0812-62472015.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar