Minggu Misericordias Domini, Minggu. 15 April 2018
“Mangolu di bagasan Asi ni roha ni Debata”
(Mika 7: 14-20)
1.Dung
songon i tangkas jala bagas di ari Minggu na salpu di
panghulingi hata ni Tuhan Jesus Kristus ganup siseanNa mamungka di taon 33
sahat tu nuaeng (Joh 21: 15-19), mamungka sian apostel Petrus sahat tu hita
ganup na mangolu nuaeng asa taparmahani angka birubiru ni Debata na pinasahatNa
tu hita di ngolu nang ulaonta songon dalanta manghaholongi Jesus, di Minggu
Misericordias Domini sadarion songon na tarsurat di Mika 7: 14-20 dipaandar tu
hita sada pengalaman ni panurirang parmahan,
i ma Mika na dung pabotohon muruk ni Debata dohot sangkap uhum ni Debata
sipatupaonNa tu bangsoNa Jehuda na gok dosa, mangudutisa dohot tangiang
pangondianon asa parmahanon ni Debata nasida mamboan nasida tu jampalan na
lomal, ndang ala Debata pargogo na tuk patupa halongangan do Ibana, alai ala
Debata parasi roha do Ibana.
2.Sasintongna,
marhite na manjaha isi ni panurirangionna di bindu sada ayat 1 tu bindu 7: 1-3,
boi dohonon ndang apala las roha ni panurirang Mika on marnida parange ni
bangsoNa i. Ndang apala adong sihalashononhon ianggo parange ni angka uluan (angka bangsawan, angka malim nang
panurirang) ni bangso i. Gariada muruk situtu do panurirang i dompak nasida,
songon parmuruk ni Jahowa dompak bangsoNa di partingkian ni raja Jotam, Ahas dohot Hiskia di Juda (1: 1).
Boasa muruk? Ala, angka uluan nasida, isarana, patupahon na songon on:
-“Angka inaina ni bangsongKu dionjar hamu do sian
bagas hasoloannasida…” (2: 9).
-Hinajorbut ni Moralitas
nasida nunga sahat tu titik nadir: “Hamu angka na
manghagigihon na denggan jala na mangapian di na roa …” (3: 2). Ida ma bagas ni
hadadabu nasida sian parange di jolo ni Debata.
-Na mangihut on dope na tong bagas: “Girgir do tangannasida mangulahon na roa:
Tole pangarajai mangigil
silehonlehon, jala panguhum manjalo
sisip, jala halak na bolon guru
roharohana do manghuling, gabe marpiupiu hajahatan dibahen nasida” (7: 3).
-Songon i bagas hadadabu nasida pola sampe songon on
diida Debata Jahowa hadirion ni bangso i: “Nunga tung siap jolma na daulat sian
tano on, jala ndang adong halak na tigor nanggo sada di tongatonga ni jolma.
Tung saluhut nasida mangarop di mudar, sai masitaonan sambil do nasida be tu
donganna” (7: 2). Hata ‘nunga tung siap’ nunga taantusi lapatan ni i. “Ai anak i
paotootohon amana, boru i hehe dompak inana, parumaen dompak simatuana boru,
musu ni baoa i, i ma angka halak donganna sajabu” (7:6). Ndang adong be holong
di pardongansaripeon.
-Songon i bagas nasida madabu pola songon on roha ni
Debata nag ok muruk dohot uhum mida nasida: “Disi ma nasida joujou tu Jahowa,
alai ndang alusanNa nasida, jala huphupanNa bohiNa maradophon nasida di tingki
uju i, hombar tu pambahenan nasida angka na jahat i” (3:4). “SiaphononHu ma dohot angka huta bolon ni
tanom, jala gargaronHu nasa hutaM angka na gonting i “ (4: 10). “Mangan pe ho,
hape ndang butong, jala haraparonmu maringan di bagasan butuham, jala na
niluahonmu laos so malua, jala pinaluam pasahatohHu do tu podang. Manabur pe ho
ndang adong gotilonmu; mardege parbue ni jetun pe ho, hape ndang jadi miahanmu
ho dohot miak nang mangilang parbue ni anggur ho, ndang jadi inumonmu anggur i” (6: 14-15).
-Ndang hinata songon i roha ni Debata misa nasida, ai
“angka na pauli Sion marhitehite mudar dohot Jerusalem marhitehite hageduhon”
(3:10); “Alai gabe halongonan ma tano i ala ni pangisina, binahen ni parbue ni pambahennasida”
(7:13).
3.Ndang tarbahen
hita mandok songon on taringot tu hamumuruk ni si Mika
mida bangsoNa: “Ala soara ni Jahowa do i, holan na pasahathon do ianggo
panurirang i, ndang dohot ibana muruk mida bangsoNa.” Ai ganup na marnida na
niida ni Debata taringot tu hadadabu ni jolma, ndang boi so boti tong. Ganup na
manghilala muruk ni Debata dohot do muruk. Ndang holan songon ponot ni hauma na
holan ulaula ni Debata panurirang Mika i. Dohot do ibana marsak jala muruk mida
bangsoNa i. Bahat do angka naposo ni Debata na boi songon si Mika na mansai
muruk mida dosa ni angka na pinasahat ni Debata tu ibana parmahanonna, manang
mida masyarakatna pe tahe, isara masyarakat nag ok hajahaton, siala ndang adong
demokrasi na togu dohot na mardemokrasi pe tahe, na mar-rakyat dohot uluan na
boi dope mamangke demokrasi laho patupahon hajahaton na buni, na malua sian
huaso ni uhum. Muruk do angka naposo ni Debata disi maradophon bangsona
sandiri. Di tingki na salpu sahat tu nuaeng adong dope na songon i.
4.Alai na denggan
di hadirion ni panurirang Mika i ma, gabe ibana do nuaeng mangadop tu jolo ni
Debata, manangiangkon bangsoNa i tu joloNa. Na boi do ibana sasintongna mandok
tu Debata, “Tole ma Debata Jahowa, siaphon ma nasida, ai ndang marnajora nasida
na mardosa dompak Ho dohot dompak donganna bangso Juda. Sai diulakhon do sian
tingki tu tingki. Nunga pinaingot alai ndang muba. Marisuang ngolungku saleleng
on paingothon.” Alai ndang songon i
harohaon jala partondion ni panurirang Mika on. Baliksa, di parungkilon partondionNa
ditangiangkon ibana do bangsoNa i di jolo ni Debata, jala dipapos ibana rohana.
Tolu arah do
isi ni tangiangna di pangujungi ni panurirangionna i: Sada arah tu Debata, sada nari
paposhon bangsona,jala tong tu na manangihonsa. Tarida do i di pamangkeon di hata, “Sai parmahani ma bangsoM…Loas ma nasida (ay 14), Tung ise ma
Debata songon Ho,”; “popoanNa do
angka hajahatonta, dohot
“reonghonoNa do sude dosanasida i tu
laut apala na umbagas.” Tujuanna:
(i)
Asa saut diparmahani Debata bangso i marhite batahiNa, patuduhononNa angka
tanda halongangan, asi rohaNa, marpangulahi rohaNa mida dosa manang hajahaton
nasida, sesaonNa dosa nasida so adong na tading, pola ingkon reongkononNa tu
laut apala na umbagas, na so tupa mullop be muse);
(ii)Asa
pos roha ni bangsoNa di asi ni roha ni Debata na songon i, jala
(iii)
Asa na umboto tangiang ni dohot pambahenan ni Debata pasauthon tangiang ni
panurirang Mika on boi tong mananda dohot mangauhon asi ni roha ni Debata na
songon i di ngoluna. Siala ni i do dipillit tema ni jamita: “Mangolu di bagasan
asi ni roha ni Debata.”
5.Siala ni
i, mansai ringkot do do tatiru keteladanan ni tangiang ni sahalak panurirang na muruk on alai na
bagas ni rohana manghaholongi bangsona i marhite tangiangna, jala mamparsiajari
isi ni tangiangna i, ai bagas do disi parbinotoan dohot pos ni roha na togu di
asi ni roha ni Debata tu angka pardosa
di bangsoNa na jolo, nang nuaeng tu hita di partingkionta nuaeng, songon
angka na porsea di asi ni roha ni Debata di ngolunta siganup ari, dohot songon
angka parbarita na uli di asi ni roha ni Debata.
Dia ma isi ni tangiang ni panurirang parmahan Mika on?
Parjolo, asa parmahanon ni Jahowa bangsoNa marhite
batahiNa, asa loasanNa nasida manjampal di Basan, Gilead, dohot di tongatonga
ni tombak Karmel. Andul asing sian uhum
na pinatolhas ni panurirang i, i ma bangso i ‘mangan alai ndang butong’ (6:
14-15), nuaeng molo Debata marhite batahiNa na marmahani nasida, gabe tarbahen
nasida do dapotan jampalan na lomak di tolu inganan i (Basan, Gilead dohot
Karmel) na tarbarita marduhut na lomak.
Molo talapati on di hata ekonomi ni angka bangso di
portibion, on ma na ginoaranna angka panurirang na taboto sai maminsang pardosa
na patupa ketidakadilan ekonomi di portibion di tirket lokal, nasional, nang
global, nuaeng gabe panurirang na mangula songon malim na manangiangkon kesejahteraan
daion ni bangsoNa. Na atik pe adong
ketidakadilan i di tirkettirket i, dipangido asa diparmahani Debata bangsoNa.
Kesejahteraan
on ndang apala ampit molo talapati songon kesejahteraan
na pejek, holan kesejahteraan
pardagingon dohot sinadongan sambing so ingkon mardonganhon hasonangan ni roha
na tutu, manang kesejahteraan
partondion manang psikologis so
ingkon mardonganhon na ringkot di ngolu pardagingon di portibion. Ingkon
kesejahteraan na singkop do ia isi ni
tangiang ni angka panurirang na mangiangkon bangsoNa tu jolo ni Debata.
Paduahon,
ia tangiang pangidoan parmahanion ni Debata i dipatogu ma marhite haporseaon na
togu di hagogoon ni Debata patupahon pangidoanna i, laho padasiphon na
ginoaranna Debata marmahani marhite batahiNa
na gogo i, asa unang marmara manang sadihari na pinormahanNa i, alai asa sahat
tu jampalan na lomak na mansai ringkot tu ngolu na sejahtera, ngolu na mardohar. I ma marhite na manghaporseai na hagogoon
ni Debata di tingki na salpu di ngolu ni bangso i uju ruar sian Misir i do tong
hagogoonNa na boi pamasaonna nuaeng tu bangsoNa bangso pardosa i. Dipaandar
ibana ma di na naung dipamasa Debata Jahowa tu bangso i:
(i)Gohon ni Debata do dia na naung diuarihon Ibana to
ompu nasida si Abraham dohot si Jakob (7: 20). (ii) PataridahononNa ma tu
nasida tanda halongangan songon na pinataridahonNa tu ompu nasida uju ruar sian
Misir (ayat 15)(iii) UhumonNa do angka bangso na mambahen susa ngolunasida.
Songon na pinailaNa raja ni Misir, Firaun di topi Laut Rara i, songon i ma
patupaonna tu angka bangso di humaliang ni bangso i di partingkian ni si Mika,
i ma, dung diida nasida na pinamasa ni Debata tu nasida gabe (-) Murak ma
nasida (-) AmpehenonNa tanganNa tu pamangannasida dohot pinggol nasida (ayat
16), (-) Dillaton nasida orbuk songon ulok na mangisiri di tano, jala (-) Angka
hitir nasida rot u Debata ala ditanda hagogooNan, (-) angka bangso mabiar
maradophon nasida (ayat 17).
Patoluhon,
Debata na marpamuati do Debata na manjangkon tangiangNa i. Na siala ni asi ni
rohaNa, ndang siala ni hatigoran ni bangso i, marpamuati mida dosa nasida (ayat
18), jala Debata na marroha marpamuati na mangareongkon dosa nasida tu laut
apala na umbagas (ayat 19).
5.Ala
tangiang na patoluhon i do na mangojahi isi ni tangiang na
parjolo dohot na paduahon na di ginjang i umbahen na nunga gabe ojahan i
dihangoluhon angka na porsea di Jesus Kristus mamungka sian partingkian ni
apostel Paulus, na di angka suratna tu huria na di Galatia, Rom dohot di
Philippi dohot di surat na asing mangondolhon ndang ala mangulahon uhum ni si
Musa alai ala ni haporseaon di asi ni roha ni Debata do boi tigor jolma i di
jolo ni Debata jala malua sian dosa nang hamatean. Sanga do on lintun di
tongatonga ni huria mamungka abad paonomhon tarlumobi di abad pa15 tu 16-hon.
Alai mamungka sian partingkian reformasi pinatupa ni Dr. Martin Luther dohot
angka na sapingkiran dohot ibana diuduti angka ruas ni nang pangajari di angka
huria protestan di sandok portibion on ma ojahan i, i ma holan ala ni asi ni
roha ni Debata do malua jolma i.
Dung songon i leleng dipatupa angka huria Lutheran angka
panghation dohot huria Roma Katolik masa ma di taon 1999 sada kesepakatan di duansa taringot tu Doctrine of Justification, na impolana
mandok sapingkiran do duansa taringot tu hatigoran di jolo ni Debata marhite
asi ni roha. Laos i do na binaritahon ni angka parbarita na uli ni Jesus
Kristus di sandok portibion. Siala ni i do, nang di Huria Kristen Batak
Protestan nunga diendehon ojahan haporseaon na togu i di partangiangan nang
parmingguon nasida, sian Buku Ende No 183, “Na Jumpang au”, ayat 3: “On pe
holan asi ni roha sipangasahononhon i; Sipujionhu do Jahowa dung ro na
pamanathon i. Unduk huhut las rohangki, mamuji asi roha i, mamuji asi roha i.”
Ayat 4. :Ianggo i ndang taragohon baenon ni manang aha pe. Sai asiMi
hupangasahon di tangianghu sasude. Mate pe ahu las rohangki, marningot
asiasiMi, marningot asiasiMi. Gariada dung mate pe dihaporseai na naung taruli
asi ni roha i do asi ni roha i. Ayat 5:” I pe ale Tuhan Jahowa, unang unsati
asiMi. Boan ma au ale Jahowa dung mate au tu lambungMi. Tongtong las rohangki
disi, mamuji asiasiMi, mamuji asiasiMi.”
6.Ala ni i
mansai ringkot do ganup ruas ni huria ni Kristus di
portibion di minggu on dohot di ariari na naeng ro tongtong manjangkon,
mangauhon dohot manghalashon panandaanNa di Debata parasi roha i di ngoluna.
Laos dohot ma nang nasida, di angka panghataion dohot angka donganna jolma
pabotohon asi ni roha ni Debata i, tarlumobi di na naung madabu nasida tu
bagasan dosa, jala manolsoli di dosa nasida i. Soara ni panurirang Mika na,
atik pe mansai muruk manoarahon hajahaton ni bangsoNa dohot sangkap ni Jahowa
laho manguhum nasida mangido tu Debata asa parmahanonNa bangso pardosa i
manogihon nasida marhite batahiNa tu jampalan na lomak, patuduhon gogoNa
paluahon nasida ala Debata parasiroha do Ibana, na marroha marpamuati di angka
dosa dohot hajahaton nasida, huhut tahe manesa dosa naung pinatupa nasida i
salelengna.
7.Laos i ma
nian gabe tiruan di angka parjamita di angka inganan na marragam i, di
jabu nang di huria dohot inganan parpunguan na asing, di panghataion na
marragam i padohot panghataion pastoral, di telefon, surat biasa dohot surat
elektronik, nang di komunikasi internet, asa unang holan marujung tu soara
panurirangon na maminsang dohot pabotohon uhum ni Debata jamita nasida di
langgatan nang di panghataion siganup ari, alai manoarahon i sude songon dalan
laho manogihon nasida tu manghaporseai Debata na mar asi ni roha tu angka
pardosa, songon na pinatupa ni
panurirang Mika, na mangujungi
soara panurirangionna nag ok muruk dohot uhum i dohot tangiang asa diparmahani
Jahowa bangsoNa i, ndang holan ala tarbahen gogona do patupahon i, alai ala ni
asi ni rohaNa do (7: 14-20).
8.Molo
sanga do siihuthon Jesus dohot angka parjamitaNa madabu
holan tu parjamitaon na marujung di muruk dohot sangkap uhum ni Debata, ndang
sahat tu barita Debata na mangsii pardosa marhite asi ni rohaNa, nunga ingkon
pangidoonNa tu Debata asa diasii Debata ibana di hahuranganna i. Alai tutu,
dung i, unang be didatdati lalap mamaritahon barita na uli na so marojahan di
jala marujung tu patandahon Debata parasi roha, na marroha marpamuati mida dosa
nang hajataon ni bangsona nang ganup jolma di portibion. I do sada sian manang
piga siala boasa ingkon adong huria ni Kristus di portibion, marsasapunguan
nang marsadasada, i ma ulaulaNa mamaritahon asi ni rohaNa.
Pdt. Dr.
Robinson Butarbutar,
Sian
Parsameanta, STT-HKBP Pematangsiantar.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar